Κείμενο/συνέντευξη: Χριστιάνα Αθανασιάδου
Μία ιστορία για όλους. Μια ταινία που απευθύνεται σε όσους βγαίνουν στον δρόμο. Μια ταινία που αξίζει να δεις.
Καμπάνιες ευαισθητοποίησης σε θέματα προσβασιμότητας και την συμπεριληπτικότητας, ανοίγουν τη συζήτηση για την προσβασιμότητα εν γένει. Προσβασιμότητα στην τέχνη, στα media, ανοιχτοί διάλογοι και προσωπικές ιστορίες που εμπνέουν πλέον ακούγονται και δεν αιωρούνται ή πέφτουν στο κενό. Εκπομπές που θίγουν και αποκαθηλώνουν τα παγιωμένα ταμπού ετών είναι στον αέρα… Όλα τα παραπάνω δείχνουν πως η κοινωνία αρχίζει να ακούει προκειμένου κάποια στιγμή να κάνει βήματα αλλαγής. Συνοδεύονται, όμως, από την ουσιαστική επίλυση των καίριων και βασικών προβλημάτων για τα άτομα με κινητικά προβλήματα ή κάθε είδους αναπηρία; Μπορούν να αποτελέσουν έναυσμα για κινητοποίηση ή μοχλό πίεσης για την θετική αλλαγή;
Έξι γυναίκες ενώνουν τις φωνές τους και μέσα από μια μικρού μήκους ταινία μας παραθέτουν την δική τους ιστορία και οπτική γύρω από αυτό το θέμα. Το όνομα αυτής: HANDBRAKE Short Film. "Αισθανθήκαμε ότι η διαχρονική περιθωριοποίηση των αναπήρων, όπως και ανθρώπων που φέρουν άλλες αρνητικά χρωματισμένες από την κοινωνία ταυτότητες έχει μουδιάσει την κοινωνία την ίδια!" μας λένε οι ίδιες.
Η πρώτη επαφή με την ομάδα έγινε με την Πατρίτσια, μία εκ των δύο πρωταγωνίστριων της ταινίας. Σήμερα, ένα χρόνο μετά από τη γνωριμία μας τα κορίτσια έχουν πια ολοκληρώσει πέρα από τα γυρίσματα και το post production.
Πως προέκυψε αυτή η σύμπραξη;
Συμπαντικά! Ξεκίνησε από μία απλή συνάντηση για καφέ, η κουβέντα μας γέννησε την ιδέα. Έπειτα ένα ντόμινο γεγονότων άρχισε και μέχρι σήμερα φέρνει εξελίξεις. Μοιράστηκα τις σκέψεις μου με την Αντιγόνη, εκείνη σκέφτηκε πως η καταλληλότερη μορφή για να τις αποτυπώσουμε είναι σε μία ταινία. Αναφορικά με τα υπόλοιπα κορίτσια, η Κατερίνα και η Έλενα ήταν φίλες της Αντιγόνης, ένθερμες με την ιδέα εξ’αρχής και πολύ πρόθυμες να βοηθήσουν στο project. Με ανάλογο τρόπο συνδέθηκαν και τα υπόλοιπα κορίτσια μ’εμάς, η Εβελίνα, η Αμαλία και η Ολίνα, οι οποίες ήρθαν και ολοκλήρωσαν την ομάδα μας.
Από την λογική μίας παρέας που διαθέτει μία απλή κάμερα και μία ιστορία, φτάσαμε να είμαστε μία ομάδα που ξεπέρασε τα είκοσι άτομα με ένα ολόκληρο συνεργείο να συνεργάζεται γι αυτό το project.
Η πλοκή και τα μηνύματα.
Το HANDBRAKE είναι κατά βάση μια ταινία για την προσβασιμότητα, ή μάλλον καλύτερα την έλλειψη της στην Αθήνα και τον τρόπο που οι δύο πρωταγωνίστριες, άγνωστες μεταξύ τους, καλούνται να αντιμετωπίσουν αυτή την έλλειψη. Η ταινία όπως θα παρακολουθήσετε, εστιάζει αρκετά στο ζήτημα της αναπηρίας. «Σκόπιμα θέλαμε να τοποθετηθεί εκεί το focus, καθώς θεωρήσαμε ότι τα ανάπηρα άτομα πλήττονται περισσότερο σε σχέση με τις υποδομές, αλλά και με τα στερεότυπα που φέρει ο κόσμος γύρω από τις βλάβες τους.
Στην ταινία ερχόμαστε αντιμέτωπες με κάποια από αυτά τα στερεότυπα, και με πιθανούς τρόπους διαχείρισης προκειμένου να τα σπάσουμε, ανάπηρα και μη ανάπηρα άτομα, μαζί. Στερεότυπα που αφορούν την σωματική βλάβη είναι ότι η βλάβη καθιστά ανάπηρο το άτομο, χωρίς να επιρρίπτονται ευθύνες στις ελλιπείς υποδομές, στην έλλειψη παιδείας και ενημέρωσης της κοινωνίας. Από την άλλη η αντίληψη ότι το ανάπηρο άτομο θεωρείται «ήρωας» επιθυμώντας και πραγματοποιώντας τα ίδια πράγματα με όλους τους υπολοίπους ανθρώπους είναι ακόμα ένα στερεότυπο.
Οι δυο κεντρικές ηρωίδες στρέφουν το βλέμμα στην καθημερινότητα της Αθήνας που ταλαιπωρεί όλες και όλους με κάποιον τρόπο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μόνο αυτή η πόλη έχει τις ρωγμές της. Τα προβλήματα που θα φωτιστούν στην ταινία, αντικατοπτρίζουν την καθημερινότητα του μέσου πολίτη της Ελλάδας, για παράδειγμα το παράνομο παρκάρισμα δεν είναι μόνο αθηναϊκό «προνόμιο», άλλα πανελλήνιο, ούτε πάντοτε αφορά μόνο σε δημοσιά ράμπα δυστυχώς, αλλά σε πεζοδρόμια, πιλοτές και parking. Το σημαντικό σημείο εδώ είναι ότι δεν πρόκειται περί αποδοχής του διαφορετικού, αλλά περί συνειδητοποίησης ότι η διαφορετικότητα αγγίζει όλους τους ανθρώπους και ότι το δικαίωμα στην πρόσβαση οφείλει να είναι αναφαίρετο και μη αμφισβητήσιμο δικαίωμα όλων των πολιτών. Η προσβασιμότητα αφορά σε μία πολύ μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού, όπως γονείς με καρότσια μωρών, ηλικιωμένους, άτομα που εργάζονται στην μεταφορά εξοπλισμών ή προμήθειες. Ας σκεφτούμε απλώς αν ήμασταν μ’ένα καρότσι μωρού στα χέρια θα βγαίναμε στο δρόμο, διακινδυνεύοντας τη ζωή τη δική μας και παιδιού; Μάλλον όχι!
Πώς είναι η πραγματικότητα σου στην Ελλάδα, πάνω στην οποία έχει βασιστεί και πολύ μεγάλο μέρος της ταινίας;
Η έμπνευση πράγματι προήλθε από την σχεδόν ανύπαρκτη προσβασιμότητα. Μέσα από την δική μου εμπειρία με το αμαξίδιο, καθώς ούσα παραπληγική από κούνια έχω περάσει από πολλές «πίστες» και συνεχίζω υπομονετικά να παρατηρώ με το πέρασμα των χρόνων την προσπάθεια για «πρόοδο» σε θέματα που αφορούν τα άτομα με αναπηρία. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία φαίνεται να είναι εξαντλητικά αργή, ειδικά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Σε προσωπικό επίπεδο κατά βάθος είχα τελικά την ανάγκη να μοιραστώ την πνευματική μου κούραση για κάποιες βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις στην κοινωνία μας δίνοντας έτσι στην ταινία μία κοινωνική και φιλοσοφική προέκταση και καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η διεκδίκηση της ισότιμης δηλαδή πρόσβασης, αλλά και της ίσης μεταχείρισης είναι δουλειά ολόκληρης της κοινωνίας.
Πώς είναι αυτή η πραγματικότητα;
Ως ανάπηρος δυστυχώς σίγουρα δεν μπορείς να είσαι αυθόρμητος, τις περισσότερες φορές πριν βγεις από το σπίτι έχεις χαρτογραφήσει και οργανώσει την κάθε διαδρομή που θα διασχίσεις. Δεν μπορείς να γνωρίζεις αν θα είσαι σε μία προσβάσιμη τουαλέτα. Όσον αφορά τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αρκεί να πω ότι δεν έχω πάρει ποτέ μόνη μου λεωφορείο. Χρησιμοποιώ το μετρό που λειτουργεί, πέρα από τις ημέρες που δεν λείπουν και θα δεις ότι το ασανσέρ είναι εκτός λειτουργιάς. Ο παράγοντας της τύχης δυστυχώς είναι καταλυτικός και η αυτονομία ζήτημα δύναμης και επιμονής.
Θα μπορούσες να μοιραστείς μαζί μου ορισμένα αντίστοιχα τρανταχτά παραδείγματα παθογένειας που μπορούν να σου χαλάσουν την διάθεση ή τον προγραμματισμό;
Φυσικά, οι κλεισμένες από οχήματα ράμπες για το γνωστό «δεν θα αργήσω πολύ, ένα πεντάλεπτο να ξεφορτώσω κάτι». Αυτή η νοοτροπία!
Ένα άλλο είναι οι ίδιες οι ράμπες που διακυβεύουν την ασφάλεια του ατόμου, αφού δεν είναι όλες ασφαλείς. Έτσι, εκτίθεται το άτομο σε κίνδυνο ρισκάροντας να κατέβει κυριολεκτικά δίπλα από την ροή της κυκλοφορίας, που είναι μία άλλη τεράστια συζήτηση.
Σε κοινωνικό επίπεδο τι παρατηρείτε και που στοχεύετε να ασκήσετε επιρροή;
Στην κοινωνία μας άλλοι άνθρωποι ασυναίσθητα λυπούνται αντιμέτωποι με αυτήν την κατάσταση, άλλοι είναι ρατσιστές, άλλοι δεν ξέρουν πως να αντιδράσουν απέναντι σε ό,τι θεωρούν «διαφορετικό», άλλοι απλά αγνοούν και άλλοι πάλι φυσικά διεκδικούν! Εμείς εστιάζουμε στο κοινό της τελευταίας κατηγορίας και θεωρούμε πως η λύση βρίσκεται στη συνεχή παιδεία όλων μας. Μπορούμε να αναζητάμε την ορολογία που επιλέγει το αναπηρικό κίνημα να χρησιμοποιεί. Να μην παρκάρουμε πάνω σε ράμπες ή σε ένα ήδη ανύπαρκτο πεζοδρόμιο, ακόμα και αν μας πάρει λίγη παραπάνω ώρα να βρούμε πάρκινγκ. Να μπαίνουμε στη θέση του άλλου.
Η ταινία ευχόμαστε να έχει μια φεστιβαλική πορεία, και όταν αυτή λήξει, θα είναι ελεύθερη για το κοινό. Στόχος μας είναι να οργανώσουμε προβολές σε σχολεία και να εξερευνήσουμε την εκπαιδευτική δύναμη που μπορεί να έχει το αποτέλεσμα της δουλειάς μας. Ένα ακόμα κομμάτι του δικού μας κινηματογραφικού ταξιδιού που θέλουμε πολύ να μοιραστούμε και να συζητήσουμε στη δημόσια σφαίρα είναι η παραγωγή μιας ταινίας όταν δεν υπάρχουν αρκετοί πόροι.
Πρόκειται για μια ταινία που μας φέρνει αντιμέτωπους με την ενσυναίσθησή και γεννά την επιθυμία να αναλάβουμε την ευθύνη μας, να δούμε με ρεαλισμό ό,τι μας πληγώνει, να μην κάνουμε step back σε μία κοινωνία που μας ωθεί στην αδράνεια, την ακινητοποίηση και την σιωπή, αλλά να δράσουμε και να είμαστε οι φωνές που θα φέρουν τα βήματα για μία νέα διαδρομοί. Είναι μία ταινία πέρα από την προσβασιμότητα, είναι μία ταινία για την ισότητα. Καλή επιτυχία κορίτσια!
https://www.instagram.com/p/Co7DpHxolCs/?hl=el
Αν θέλετε να στηρίξετε: go get funding
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα και να παρακολουθείτε την πορεία των κοριτσιών ακολουθήστε την σελίδα τους στο
DOP: Kατερίνα Γεωργούδη
Camera operator: Αμαλία Κωβαίου
1st AC-Light Assistant-Gaffer/Electrician: Κοραλία Δογάνη
Art Directors: Εβελίνα Μπουρνουσούζη , Κατερίνα Γεωργούδη
Sound Engineer: Αντώνης Κουτελιάς
Script Supervisor: Άννα Καρρά
Leading Actresses: Πατρίτσια Τόσκα, Ελενα Κατάκου
Supporting Actors/Actresses: Άρης Αντωνόπουλος, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Ματίνα Κοψολαίμη, Πέτρος Γιαννίδης
Make-Up Art Director: Έλενα Sunny
Hair Stylist: Αφροδίτη Καγιά
Backstage Photo: Έλενα Μαρκοπούλου, Marcelle Fivaz
Sound Assistant: AudioGeek
Assistant Director-Costume Designer: Ολίνα Νικολαίδου
Director: Aντιγόνη Καρνεσιώτη
Writers: Αντιγόνη Καρνεσιώτη, Πατρίτσια Τόσκα
Head of Production: Αντιγόνη Καρνεσιώτη