Interview Time
Christiana Athanasiadou
Πάνε αρκετοί μήνες από την πρώτη μας επικοινωνία με τους ανθρώπους της ECOWEEK. Έτσι, είχα την πρώτη επαφή με το έργο τους στο πλαίσιο της φετινής τους διοργάνωσης. Αργότερα, μπορέσαμε να μάθουμε λίγο καλύτερα όσα ετοίμαζαν για το φετινό υβριδικό event και θελήσαμε να μοιραστούμε το όραμα, το έργο και τον αντίκτυπο του φετινού event μέσα από μία συνέντευξη με τον Ηλία Μεσσίνα, Αρχιτέκτονα Δρ. Μηχανικό, σύμβουλο χωροταξίας, αειφορίας και δημόσιας διαβούλευσης, ο οποίος είναι ιδρυτής και συντονιστής της ECOWEEK.
Are you with us?
Ποιο είναι το όραμα και η αποστολή της ECOWEEK για όσους δεν την γνωρίζουν ήδη;
Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία ECOWEEK δημιουργήθηκε το 2005 με το όραμα να αλλάξουν οι συνήθειες των ανθρώπων και με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος και προώθηση των αρχών της αειφορίας μέσα από το σχεδιασμό.
Η δραστηριότητά της ξεκίνησε στην Αίγινα, ενώ στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε 17 χώρες με συμμετοχές από 56 χώρες. Σήμερα πραγματοποιεί δραστηριότητες διαδικτυακά και δια ζώσης. Η ECOWEEK απευθύνεται σε φοιτητές αρχιτεκτονικής και σχεδιασμού, που μέσα από εντατικά διαδραστικά εργαστήρια σχεδιασμού, μαθαίνουν να εφαρμόζουν τις αρχές του αειφορικού σχεδιασμού και της οικολογικής δόμησης.
© ECOWEEK 2021 – Φωτογράφος: Κώστας Αρβίλιας
Πώς ήταν το φετινό υβριδικό event που πραγματοποιήθηκε πριν από έναν περίπου μήνα; Τι διαφορές είχε το φετινό από τα προηγούμενα;
Μέχρι τώρα, η δραστηριότητα της ECOWEEK διαξαγόταν δια ζώσης. Τον τελευταίο χρόνο, λόγω του COVID-19, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά. Για τον ίδιο λόγο, η διοργάνωση της Αίγινας πραγματοποιήθηκε υβριδικά δηλαδή: τα εργαστήρια και οι κύριες ομιλίες πραγματοποιήθηκαν διαδικτυακά, ενώ μία σειρά διαλέξεων πραγματοποιήθηκε στην Αίγινα, στην αυλή του Λαογραφικού Μουσείου.
Το υβριδικό μοντέλο δεν μείωσε καθόλου την ποιότητα των διαλέξεων και των εργαστηρίων, που έλαβαν πολύ υψηλή βαθμολογία στις φόρμες αξιολόγησης των συμμετεχόντων. Πάνω από 100 θεατές παρακολούθησαν το βίντεο των διαλέξεων μετά την εκδήλωση που περιελάμβανε ομιλητές όπως ο πολυβραβευμένος νέος βρετανός αρχιτέκτονας Arthur Mamou-Mani, ο αμερικανός ειδκός στο placemaking Ethan Kent, και άλλοι. Τα διαδικτυακά εργαστήρια στα οποία συμμετείχαν φοιτητές από Ελλάδα, Ευρώπη και Κίνα, παρουσίασαν εντυπωσιακές προτάσεις.
Για παράδειγμα, παρουσιάστηκε μία πρόταση για αειφορικό spa στις ιαματικές πηγές της Σουβάλας στην Αίγινα, βασισμένο στις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, με επιμελητές το βραβευμένο αρχιτεκτονικό γραφείο EYZEIN Architects από τη Θεσσαλονίκη της Θεοδώρας Κυριαφίνη και Φωτεινής Λυμπεριάδου.
Επίσης, ένα άλλο εργαστήριο πρότεινε μια εφαρμογή (app) για την οικιακή κομποστοποίηση, σε επιμέλεια της αρχιτέκτονος Emese Pansca της Compocity από την Ουγγαρία. Tέλος, οι Little Architecture (Έλλη Πετρίδη και Μαρία Αναστασιάδου) και οι Βίβιαν Δούμπα και Ίρις Περουλιού, πρότειναν μία σειρά παρεμβάσεων και Placemaking αντίστοιχα στο δημόσιο χώρο της Αίγινας, ώστε να δημιουργήσουν νέους ανοιχτούς χώρους δραστηριότητας και αναψυχής για τους κατοίκους όλων των ηλικιών.
Μπορείτε να βρείτε όλες τις προτάσεις των εργαστηρίων στην ιστοσελίδα της ECOWEEK στο αντίστοιχο banner του συνεδρίου (https://ecoweek.org).
Ποιες βασικές θεματικές ενότητες σχετικά με το περιβάλλον είναι περισσότερο επίκαιρες αυτήν την χρονιά;
Τα θέματα του περιβάλλοντος είναι επίκαιρα σήμερα, όπως ήταν και το 1992 στην Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Με τη διαφορά, ότι σήμερα, δυστυχώς, οι προβλέψεις των επιστημόνων δεν είναι πλέον προβλέψεις σεναρίων, αλλά η καθημερινότητα μας, μέρος της ζωής μας – Ιανός, πλημμύρες, πυρκαγιές, κ.α. – που αποτιμάται και στην Ελλάδα σε ζημιές εκατομμυρίων ευρώ, επιπλέον της απώλειας σε ζωές και την τεράστια καταστροφή σε ευαίσθητα οικοσυστήματα.
Όλα αυτά είναι επίκαιρα σήμερα, και συζητήθηκαν και στις εκδηλώσεις της ECOWEEK, με στόχο να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό για τις μεγάλες καταστροφές που απειλούν τον πλανήτη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής – που, κατά τους επιστήμονες, προκαλείται από την ανθρωπογενή δραστηριότητα και την συνεχώς αυξανόμενη καύση ορυκτών καυσίμων. Επίσης, στην Αίγινα μιλήσαμε και για τις μικρές (σε κλίμακα) καταστροφές, όπως τα πλαστικά στη θάλασσα και κυρίως τα μικροπλαστικά. Η εμφάνισή τους και στις ακτές της Αίγινας αποτελεί κίνδυνο για τον τουρισμό και την αλιεία, καθώς τα ψάρια που τρώνε τα πλαστικά, καταλήγουν στο πιάτο μας.
Δυστυχώς, όμως, ακόμη και φέτος, παρά τις πυρκαγιές και τη δημοσιότητα που λαμβάνουν τα θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής κρίσης, ο μέσος Έλληνας, αδιάφορος για άλλη μια χρονιά, πέρασε το καλοκαίρι του στην Αίγινα πετώντας γόπες, καλαμάκια και πλαστικές ζελατίνες, καπάκια και ποτήρια φραπέ, χάρτινες ή πλαστικές σακούλες και χαρτοπετσέτες από delivery και κάθε άλλο είδος απορρίμματος από το αυτοκίνητο ή το μηχανάκι. Ενώ οι εταιρίες που διοργάνωσαν γάμους, βαφτίσια και συναυλίες δίπλα στη θάλασσα, πέταξαν και αυτές με τη σειρά τους πλαστικές συσκευασίες γλυκών, κορδέλες δώρων, προγράμματα και αφίσες, καθώς και γυαλιστερό κονφετί ακριβώς δίπλα στη θάλασσα...
Πώς το sustainable design μπορεί να αλλάξει τις πόλεις μας μελλοντικά;
Ο πληθυσμός της γης αυξάνεται. Μέσα σε μία γενιά έχει διπλασιαστεί και σύντομα θα φτάσει τα 8 δισεκατομμύρια. Οι πόλεις αλλάζουν. Διογκώνονται. Πάνω από το 50% του πληθυσμού ζει σε πόλεις σήμερα και το 2050 θα φτάσει το 80%. Συνεπώς, αν θέλουμε να διατηρήσουμε το επίπεδο ευημερίας που ζούμε σήμερα, θα πρέπει να μειώσουμε την επιβάρυνση στον πλανήτη, χτίζοντας με τρόπο πιο φιλικό στο περιβάλλον και μειώνοντας το οικολογικό αποτύπωμα του κάθε νέου κτιρίου. Ο μόνος τρόπος για να το επιτύχουμε είναι τα κτίρια μας να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειες έως και να αποκτήσουν θετικό ανθρακικό αποτύπωμα (δηλ. να παράγουν περισσότερη ενέργεια από αυτή που καταναλώνουν). Παράλληλα, τα υλικά και η κατασκευή να περιλαμβάνουν ένα μεγάλο ποσοστό ανακυκλώμενης πρώτης ύλης και υλικών, με βάση τις αρχές της κυκλικής οικονομίας καθώς και φυσικά υλικά που μετά την κατεδάφιση επιστρέφουν στο περιβάλλον χωρίς να το επιβαρύνουν.
© ECOWEEK 2021 – Φωτογράφος: Κώστας Αρβίλιας
Ποιο καινοτόμο και πρωτοποριακό project θα θέλατε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μας;
Αν θα ήθελα λοιπόν να αναφερθώ σε κάτι καινοτόμο και πρωτοποριακό, σήμερα, θα έλεγα ότι αυτό είναι η συνολική προσπάθεια που γίνεται επιτέλους από το κράτος για την αναβάθμιση των ενεργοβόρων κτιρίων στην Ελλάδα. Γεγονός το οποίο, όχι μόνο αποτελεί κινητήρια δύναμη για την αγορά, όχι μόνο θα βοηθήσει την Ελλάδα να πετύχει τους Ευρωπαϊκούς στόχους και διεθνείς δεσμεύσεις, αλλά θα ευνοήσει και τα νοικοκυριά να έχουν ένα καλύτερο επίπεδο ζωής με μεγαλύτερη εξοικονόμηση χρημάτων.
Έτσι, πρακτικές που πριν από 15 χρόνια ήταν καινοτόμες, σήμερα είναι πλέον κοινές πρακτικές. Μέχρι και επιδοτούμενες πρακτικές , όπως το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» που προσφέρει κίνητρα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, εφαρμόζοντας πολλές από τις «καινοτομίες» που εφαρμόσαμε πριν από 15 χρόνια.
Πριν από 15 χρόνια, ως νέος αρχιτέκτονας, διάλεξα να ακολουθήσω τα βήματα πρωτοπόρων στο χώρο του αειφορικού σχεδιασμού στην Ελλάδα, όπως ο πολυβραβευμένος αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Τομπάζης, και ο αγαπητός συνάδελφος Κώστας Τσίπηρας. Έτσι εφάρμοσα σε κατοικίες στην Αίγινα, αλλά και σε άλλες πόλεις, τις αρχές τους βιοκλιματικού και αειφορικού σχεδιασμού σε ιδιωτικές κατοικίες και σε ανακαίνιση διαμερισμάτων. Δηλαδή, σωστούς προσανατολισμούς προς το νότο, θερμομόνωση στο εξωτερικό κέλυφος, θερμική μάζα, κουφώματα θερμοδιακοπής, παθητικό σκιασμό, παθητικό ηλιασμό το χειμώνα, φυσικό δροσισμό το καλοκαίρι, ηλιακό θερμοσίφωνα για ζεστό νερό, συλλογή βρόχινου νερού για πότισμα και για ώρα ανάγκης, χρήση φωτοβολταϊκών, ενεργειακών τζακιών για θέρμανση με υψηλότερη απόδοση και εφαρμογή συστήματος αντλίας θερμότητας με αβαθή γεωθερμία.
Με την ευκαιρία των εκδηλώσεων στην Αίγινα, θυμήθηκα πάλι δύο από τις κατοικίες που σχεδίασα στην Αίγινα, τη μία στα Πλακάκια το 2004 και τη δεύτερη στην Αγ. Φανερωμένη το 2007, στις οποίες εφάρμοσα μαζί με τους συνεργάτες μου, πολλές από τις παραπάνω αρχές. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, τόσο στην εξοικονόμηση όσο και στη θερμική άνεση.
Όμως, πιό εντυπωσιακά ήταν τα αποτελέσματα των λύσεων αυτών σε απρόβλεπτες ακραίες περιπτώσεις. Παραδείγματος χάριν, το αποθηκευμένο βρόχινο νερό κράτησε το σπίτι σε πλήρη λειτουργία για μία εβδομάδα όταν ξαφνικά διακόπηκε η υδροδότηση της Αίγινας και υπήρχε πλήρης διακοπή νερού πριν από δέκα χρόνια περίπου. Επίσης, εντυπωσιακή ήταν η απόδοση ενός διαμερίσματος που ανακαίνισα και αναβάθμισα στα Ιεροσόλυμα με βάση τις αρχές του αειφορικού σχεδιασμού. Σε ένα blackout που κράτησε για τέσσερις μέρες έναν χιονισμένο χειμώνα, το διαμέρισμα ήταν τόσο καλά θερμομονωμένο που σε συνδυασμό με τη θερμική μάζα, συγκράτησε αρκετή θερμότητα για να διατηρήσει μια σταθερή ευχάριστη θερμοκρασία, για τρεις μέρες. Την τέταρτη ημέρα βγήκε ο ήλιος και το διαμέρισμα θερμάνθηκε παθητικά από τον ήλιο! Να σημειώσω ότι τα υπόλοιπα διαμερίσματα της πολυκατοικίας είχαν προσωρινά εγκαταληφθεί από τους άλλους ενοίκους.
Ο αειφορικός σχεδιασμός λοιπόν, ήταν κάποτε κοινή λογική και καλή πρακτική. Σήμερα, όμως, λόγω των δεσμεύσεων της Ελλάδας και της Ευρώπης με τη Συμφωνία του Παρισιού (2015) οι λύσεις αυτές είναι μονόδρομος για να πετύχει η Ελλάδα και η Ευρώπη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990 και να γίνουμε κλιματικά ουδέτροι το 2050.
Φέτος, στην ECOWEEK στην Αίγινα προωθήσαμε την πολιτιστική κληρονομιά της Αίγινας, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την αξιοποίηση φυσικών πόρων, τον αειφόρο τουρισμό και αναπτύξαμε στα διαδικτυακά εργαστήρια ιδέες και προτάσεις για βιώσιμες πρακτικές με μηδενική ρύπανση.
Τι άλλο συνέβη φέτος στην Αίγινα;
Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ECOWEEK 2021, πραγματοποιήθηκε
- περίπατος τοπικής αρχιτεκτονικής με τον αρχιτέκτονα Αναστάση Παπαδάκη
- ελεύθερο αρχιτεκτονικό σχέδιο με τον αρχιτέκτονα Ηλία Μεσσίνα
- προβολή της ταινίας "The Human Scale" του Andreas Dalsgaard με τον Jan Gehl
- συζήτηση γύρω από τον αειφορικό τουρισμό με τον Δρ. Ιωάννη Παππά του GSTC και της Green Evolution
- τέλος, παρουσίαση της πρωτοβουλίας διεθνούς διαλόγου και ιδεών της ECOWEEK και του Think Tank ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, με τη συμμετοχή του Δημήτρη Γεωργίου της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ και της Αρετής Γεωργιλή, με στόχο την αναζήτηση μιας βιώσιμης λύσης για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στην αυλή του Λαογραφικού Μουσείου στο κέντρο της πόλης της Αίγινας.
Επιπλεόν, τα διαδικτυακά εργαστηρία αειφορικού σχεδιασμού, στα οποία αναφερθήκαμε παραπάνω, οι διαδικτυακές ομιλίες πραγματοποιήθηκαν μέσω ZOOM Webinar και περιελάμβαναν του εξής ομιλητές: Μαρία Αναστασιάδου και Έλλη Πετρίδη των Little Architecture, που μίλησαν για το σχεδιασμό σαν εργαλείο για τη δημιουργία εξωτερικών χώρων, η Emese Pancsa της Compocity από την Ουγγαρία, που μίλησε για το σχεδιασμό καινοτόμων λύσεων για οικιακή κομποστοποίηση, ο βραβευμένος αρχιτέκτονας Arthur Mamou Mani
This was ECOWEEK 2021! Stay tuned for more news, events and workshops!
Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Τουρισμού, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και του Δήμου Αίγινας.
Το ΥΟΚΕ ήταν στους χορηγούς επικοινωνίας της διοργάνωσης.
The instagram account: https://www.instagram.com/ecoweekorg/